Eğitim Felsefesi Temel Akımları ve Beden Eğitimi Spor
| Felsefe |
Temel Özellikleri |
Beden Eğitimi ve Spor Uygulamaları |
| İdealizm |
- Öncüsü Platon'dur.
- Varlık düşünceden ibarettir. Soyut kavramlar vardır.
- Değerler mutlak ve değişmezdir.
- Ruhsal güçler vardır ve evreni kontrol eder.
- Evrensel değerlere sahiptir.
|
- Dürüstlük ve sportmenlik gibi özellikleri geliştirmeyi hedefler.
- Spor bireylere düşünme fırsatı verir.
- Zihinsel ve sezgisel düşünce ön plandadır.
- Vücut ve zihin birlikte aynı anda gelişir.
|
| Realizm |
- Kurucusu Aristoteles'tir.
- Varlık gerçeklerden ibarettir. Gerçek maddedir.
- Bilimsellik ön plandadır. İspat ister.
- Bilgi öznel değil nesneldir.
- Yerel kültürel değerlere sahiptir.
|
- Somut kavramlar vardır.
- Gözlenebilen ve ölçülebilen davranışlar söz konusudur.
- İstatistik, bilimsel veri, bilimsel çalışmalar vb. ön plandadır.
- Katı, disiplinli ve otoriter bir eğitim anlayışı vardır.
|
| Pragmatizm |
- Öncüsü J. Dewey'dir.
- Yalnızca bireyin işine yarayan bilgi doğrudur.
- Sürekli Denemek - Esneklik - Problem Çözme.
- Faydacılık-yararcılık düşüncesi hakimdir.
|
- Somut yaşantı ile kazanılan deneyimler önemlidir.
- Spor eğitimi bireyi hayata hazırlamalıdır.
- Başarı görecelidir. Öznellik vardır. Bireysel farklar vardır.
- Yaparak yaşayarak öğrenme vardır.
- Öğretmen yol gösterici ve rehberdir.
|
| Varoluşçuluk (Existentialism) |
- Öncüsü J.P. Sartre'dir.
- Bireyin kendi değer sistemi vardır.
- Bu değer sistemi birey tarafından özgürce oluşturulmalıdır.
- Bireye karar verme özgürlüğü sunulur.
|
- Kişiye özgü programlar hazırlanır. Amaç bireyin kendini gerçekleştirmesidir.
- Çocuk ve gençlere sunulan sportif etkinliklerde çeşitlilik yaratılması ve bu çeşitlilik içerisinden seçim yapabilmesi imkânı sağlanır.
- Oyun yaratıcılığın gelişimini sağlar.
- Öğretmen rehberdir.
|
| Natüralizm |
- Kurucu J.J. Rousseau'dur.
- Özgür öğrenme ortamı vardır. Bireye gerekli doğal ortam sağlanır.
- Birey masum olarak doğar ve ne öğrenirse çevresinden öğrenir.
- Doğanın kanunları uygulanmalıdır.
|
- Çocukların yarıştırılması doğaya aykırıdır.
- Öğrencilerin çevreyle etkileşimini sağlayarak öğrenmeyi gerçekleştirilmelidir.
- Öğretmen öğrenciyi zorlamamalıdır, insan öğrenmeye hazır olduğu zaman öğrenir.
- Öğrenciye hazır bilgi sunulmamalı, bilgiyi keşfetmesine imkân sağlayacak yöntemler kullanılmalıdır.
|
Örnek:
Pragmatist felsefeye sahip bir beden eğitimi öğretmeni, derslerinde öğrencilere farklı spor becerilerini denemeler yaparak öğretir. Örneğin, basketbol dersinde öğrencilere farklı şut teknikleri gösterir ve her öğrencinin kendi fiziksel özelliklerine ve tercihlerine göre en uygun tekniği keşfetmesine izin verir. Öğrenciler, yaparak-yaşayarak ve deneyerek öğrenir, öğretmen ise rehber konumundadır. Başarı, standart bir ölçütle değil, her öğrencinin kendi gelişimine göre değerlendirilir.
Spor Felsefesinin Temel Alanları
- Hareket Felsefesi: İnsan hareketlerinin anlamını ve önemini inceler.
- Oyun Felsefesi: Oyunun doğasını ve önemini inceler.
- Özgürlük İlkesi
- Belirsizlik İlkesi
- Kurallılık İlkesi
- Üretken Olmama İlkesi
- Geçicilik İlkesi
- Sporda Performans Felsefesi: Sportif performansın doğasını ve anlamını inceler.
- Sporun Sosyal Felsefesi: Sporun toplumsal boyutlarını ve etkilerini inceler.
- Estetik ve Spor: Spordaki güzellik ve sanatsal boyutları inceler.
- Spor ve Etik: Sporda ahlaki değerleri ve etik ikilemlerini inceler. Etik İkilem, kişinin kendi doğrusu (ruh) ile evrensel doğru (mantık) arasında kalması ve karar vermekte zorlanması halidir.
Örnek:
Bir boks maçında, rakibi yere düşen ve savunmasız kalan bir boksör, etik bir ikilemle karşı karşıya kalabilir. Spor etiği açısından rakibe saygı gösterip maçı durdurmak doğru görünürken, rekabet açısından avantajı kullanıp maçı kazanmak da mümkündür. Bu durum, spor etiği ve rekabet arasındaki gerilimi gösterir. Fair play ilkesine göre hareket eden bir sporcu, rakibi savunmasız olduğunda saldırmaktan kaçınarak sportmenlik gösterecektir.
Olimpizm Felsefesi
Olimpizm bir yaşam felsefesidir; bedene, iradeye ve zihne özgün nitelikleri yücelterek, dengeli bir biçimde bütünleştirir. Özünde başkalarıyla ölçüşmek değil, kişinin kendi vücudunun sınırlarını zorlaması vardır. Bedenin yanı sıra ruh ve zekâ gelişimine de önem veren bir felsefedir.
Olimpizm spor yarışmalarından daha öte bir kavramdır. Değerler ve idealler bütünüdür [arkadaşlık, fair play, spor eğitimi, mükemmel kişiliğe ulaşma çabası, barış, dayanışma, eşitlik, anlayış, kurallara ve insanlara saygı, dürüstlük, Kalos Kagathos (güzellik, sağlık, denge)]
Olimpik değerler: Mükemmellik, Arkadaşlık, Saygı
Örnek:
1992 Barselona Olimpiyatları'nda İngiliz atlet Derek Redmond, 400 metre yarı finalinde koşarken hamstring sakatlığı yaşadı ve yere düştü. Ancak yarışı tamamlamak için acıyla mücadele ederek ayağa kalktı ve topallayarak ilerlemeye başladı. Bu sırada babasının tribünlerden inerek oğluna sarılması ve onu bitiş çizgisine kadar desteklemesi, olimpizm felsefesinin özünü yansıtan bir anıdır. Bu olay, kazanmanın ötesinde, kişisel mücadele, azim ve aile desteğinin önemini vurgulayan olimpik değerlerin bir örneğidir.
Fair Play
Fair Play'in kökeni 15. yüzyıla, Orta Çağ şövalye turnuva ve jutlarına dayanır. Şövalyelerin yarışmalarda centilmenlik dışı davranışları için "Foul Play" tabiri kullanılmıştır. Daha sonra bu kavram Fair Play olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Fair Play; adil oyun, dürüst yarışma, sportif erdem, centilmenlik, sportmenlik, kazananı takdir etme, kaybetmeyi kabullenebilme gibi anlamlara gelir.
Örnek:
2018 FIFA Dünya Kupası'nda Peru'ya karşı oynanan maçta Danimarka oyuncusu yere düştüğünde, Peru'lu futbolcu Yussuf Poulsen top kendisindeyken oyunu durdurarak rakibine yardım etmiştir. Rakip takım oyuncusunun sağlık durumunu kontrol eden Poulsen, fair play ruhuyla hareket ederek sportmenliğin güzel bir örneğini sergilemiştir. Bu davranış, kazanmak için her yolun mübah olmadığını ve sporda etik değerlerin önemini vurgular.